Fara

Kościół farny, także Fara (niem. Pfarre, Pfarrei, Pfarrkirche, czyli probostwo, parafia) – dawne określenie nadawane kościołowi parafialnemu, które nawiązuje do tradycji średniowiecza. Fary budowano najczęściej w bezpośrednim sąsiedztwie rynku. Obecnie kościołem farnym nazywa się najstarszy kościół w mieście lub główny kościół dekanatu. W miastach biskupich nazwa dla drugiego kościoła po katedrze. Określenie fara czasem odnosi się do samego terytorium parafii.

Płocka Fara – najstarszy kościół parafialny Płocka, jeden z jego najcenniejszych zabytków, matka parafii Płocka, siedziba rzymskokatolickiej parafii dekanatu płockiego zachodniego diecezji płockiej. Kościół działa nieprzerwanie od 1356 r. Mieści się przy ulicy Kazimierza Wielkiego 1. Jego patronem jest św. Bartłomiej Apostoł. Przy kościele istnieje Kapituła Kolegiacka św. Michała Archanioła.

Ufundowany przez króla Kazimierza Wielkiego, konsekrowany przez biskupa płockiego Klemensa 23 kwietnia 1356 r. Przez trzysta lat przeżywał swoją świetność jako budowla gotycka, potem przebudowywany przez Jana Baptystę Wenecjanina otrzymał elementy renesansowe, aby ostatecznie przyjąć wystrój barokowy. W pierwszym okresie istnienia posiadał 22 ołtarze boczne i wieniec kaplic. Wejście główne znajdowało się od strony nieistniejącej już dziś ulicy Nadwiślańskiej.

Na początku XVIII w. wskutek wojen, pożarów i innych nieszczęść stan kościoła był bardzo zły. W 1723 r. postanowiono „szczyt znacznej wysokości od południa znieść i ze ścianami w równej linii zrównać”. Skrócono korpus, zamurowano dawne wejście (od strony Wisły), istniejące od ponad 400 lat i zrobiono nowe (od strony Rynku) usunięto boczne kaplice, nadając styl późnobarokowy.

4 października 1732 r. fara stała się kolegiatą św. Bartłomieja, po przeniesieniu tutaj Kapituły z kolegiaty św. Michała. W 1772 r. zakończono przebudowę kościoła i dokonano rekonsekracji kolegiaty. W 1819 r. arcybiskup Franciszek Malczewski dokonał likwidacji kapituły, jednocześnie odbierając tytuł kolegiaty farze. W latach 1939–1940 według projektu Władysława Drapiewskiego wykonano polichromię.

Na uwagę w kościele zasługuje marmurowy ołtarz główny, który został tu przeniesiony w 1856 r. ze zlikwidowanego kościoła św. Wojciecha. Od początku XVII w. istnieje przy świątyni wolnostojąca dzwonnica.

Od 1846 r. wychodzi z fary coroczna piesza pielgrzymka do sanktuarium maryjnego w Skępem. Pierwsza odbyła się jako dziękczynienie za wygaśniecie epidemii cholery w Płocku.

Na terenie tej parafii św. siostra Faustyna Kowalska w 1931 r. otrzymała pierwsze objawienia Jezusa Miłosiernego, a Sługa Boża, matka Józefa Hałacińska, otworzyła pierwszy dom zakonny sióstr Pasjonistek. 18 listopada 2006 r. jej ciało zostało uroczyście przeniesione do tego kościoła. W granicach tej wspólnoty znajduje się również najstarszy w Polsce – założony w 1780 r. – cmentarz grzebalny.