Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Płocku (dawniej pw. św. Elżbiety, znana także jako Kaplica Górnickich)
Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa to zabytkowa kaplica grobowa i cmentarna, zlokalizowana na terenie Cmentarza Katolickiego przy al. Florianа Kobylińskiego 25 w Płocku. Obiekt ten, nazywany potocznie Kaplicą Górnickich, został wybudowany w 1901 roku z fundacji Stanisława Górnickiego – płockiego przedsiębiorcy i filantropa – jako miejsce wiecznego spoczynku jego rodziny.
Architektura i historia
Kaplica została wzniesiona w stylu neogotyckim jako jednonawowa kaplica grzebalna. Jej pierwotną patronką była św. Elżbieta. W podziemiach znajdują się katakumby z grobami członków rodziny fundatora, co upamiętnia tablica umieszczona na tylnej ścianie budowli. Od 1963 roku kaplica pełni funkcję kaplicy cmentarnej oraz kościoła filialnego, w którym – oprócz nabożeństw pogrzebowych – regularnie sprawowane są Msze Święte. Kaplica usytuowana jest na niewielkim placu w centralnej części cmentarza, na przecięciu głównych alei. Wzniesiona została na planie prostokąta, na kamiennej podmurówce z wysokim cokołem zakończonym ćwierćwałkowym gzymsem. Budynek przykryty jest dwuspadowym dachem z blachy. Od strony północnej przylega do niego kwadratowa zakrystia. Nad całością góruje jednokondygnacyjna wieża z narożnymi pinaklami.
Elewacja frontowa
Front budynku tworzy jednoosiowa elewacja, podzielona poziomo na dwie części gzymsem złożonym z podwójnego rzędu kształtek rolkowych. Górna część to trójkątny szczyt z trzema parami pinakli schodzącymi ku dołowi. Każdy pinakiel zwrócony jest kantem do frontu i zwieńczony stylizowanymi kwiatonami. Pomiędzy środkowymi pinaklami znajdują się podwójne blendy zakończone gotyckim łukiem, nad którymi umieszczono ślepy maswerk w formie sześciolistnej rozety. Powyżej, każda z rozet zwieńczona jest krzyżem utworzonym przez cofnięcie cegieł w stosunku do lica ściany. Nad krzyżami widnieje gotycki łuk z kwiatonem i czterema żabkami zakończonymi ostrosłupami. Wieżę wieńczy najwyższa część szczytu z parą pinakli i przestrzenią pomiędzy nimi, w której – zamiast blend – umieszczono drewniane okiennice. Całość wieńczy metalowy krzyż. Dolną część elewacji frontowej stanowi gotycki portal o pięciu uskokach. Nad nim umieszczono dwie rozety oraz wnękę z inskrypcją:
„Błogosław, Panie, domowi temu, który zbudowałem imieniowi Twemu!
Wysłuchaj kornej prośby mej z wysokiej stolicy chwały Twej!
Wprowadzając w czyn myśl najlepszej żony i matki ś.p. Felicji z Boruckich Górnickiej,
ku uczczeniu jej pamięci kaplicę tę wystawili: Stanisław i Józef Górniccy.”
Całość zamykają narożne przypory zakończone daszkami okapowymi oraz promieniście ułożone kamienne schody w formie ściętego ośmioboku.
Elewacje boczne i zakrystia
Boczne ściany ozdobione są pięcioma parami gotyckich okien, rozmieszczonymi symetrycznie pomiędzy przyporami. Całość wieńczy gzyms utworzony z rolkowych kształtek oraz fryz z dekoracyjnymi wklęśnięciami – efektem cofnięcia cegieł w strukturze muru. Zakrystia zachowuje stylistykę całego budynku. Jej fasada dzieli się poziomo na dwie części:
-
Górna – z trójkątnym szczytem, rozetą i umieszczonym nad nią krzyżem greckim (wykonanym przez cofnięcie cegieł).
-
Dolna – z wnęką zawierającą napis: „Grób rodziny Górnickich i Boruckich” oraz portalem wejściowym do krypty.
Front zakrystii flankują przypory utrzymane w tej samej formie dekoracyjnej.
